Do pozostałych zdań, charakterystycznych dla mowy zależnej należą rozkazy i wykrzykniki. Zarówno jedne jak i drugie mają specyficzne sposoby tworzenia, niekoniecznie podobne do pozostałych, tzw. typowych zdań w mowie zależnej.
Rozkazy
Stosowanie dosłownego następstwa czasów w rozkazach byłoby dla użytkownika języka zbyt trudne, wpływałoby na naturalność i płynność codziennej wypowiedzi. Dlatego też w rozkazach, w mowie zależnej (indirect speech) stosujemy tzw. konstrukcję bezokolicznikową (czasownik wraz z „to”) a słowo „say” (mówić) najczęściej zastępujemy odpowiednio odmienionym „tell” (powiedzieć), „ask” (poprosić), „order” (nakazać) lub „command” (rozkazać).
Np:
Direct speech (DS): „Please come here” Maria asked her student. – Podejdź tutaj – poprosiła Maria swojego ucznia.
Indirect speech (IS): Maria asked her student to come there. – Maria poprosiła swojego ucznia aby tam przyszedł.
W przeczeniach zdania, słowo “to” poprzedzamy słowem „not”.
Analogicznie, kolejne zdania brzmieć będą:
DS.: „Do it right now” she told him.
IS: She told him to do it right then.
DS: “I want you to phone him immediately” she ordered John.
IS: She ordered John to phone him immediately.
DS: “Don’t go there” she told him.
IS: She told him not to go there.
Wykrzykniki
Wykrzykniki rządzą się w mowie zależnej jeszcze innymi zasadami. Zdania wykrzyknikowe mają przecież podkreślać swoją „uczuciowość”, a ich wygłaszający ma być w wygłoszenie zdania zaangażowany emocjonalnie.
W przypadku tworzenia mowy zależnej z wykrzyknikiem, robimy to najczęściej za pomocą zwykłego zdania podrzędnego (tego z „that”) oraz czasowników podkreślających emocje takich jak „exclaimed” (wykrzyknął), „be surprised” (być zaskoczonym), „yell” (wrzasnąć) itp.
Np.:
DS.: „I love her!” John exclaimed.
IS: John exclaimed that he loved her.
Analogicznie, podobne zdania brzmieć będą:
DS.: „He really did it!” Maria yelled.
IS: Maria yelled that that he really did that.
DS: “I can’t believe it!” he called.
IS: He called that he couldn’t believe that.